Najciekawsze publikacje
Poniżej przedstawiamy niektóre ciekawe pozycje książkowe znajdujące się w naszym księgozbiorze. Książki te zawierają tematykę specjalistyczną, z zakresu archeologii, sztuki, rzemiosł artystycznych, historii ze szczególnym zaakcentowaniem historii Pomorza, a w tym również okolic Lęborka. Zapraszamy do odwiedzenia naszej placówki.
ARCHEOLOGIA
„Stan badań archeologicznych miast w Polsce” ; Henryk Paner, Mirosław Fudziński, Zbigniew Borcowski (red.); Muzeum Archeologiczne w Gdańsku, Gdańsk 2009, 480 stron
Publikacja stanowi pokłosie sympozjum naukowego pod tym samym tytułem, które odbyło się w 11 – 13 X 2006 w MA w Gdańsku. W wyniku prowadzonych na szeroką skalę ratowniczych badań wykopaliskowych na obszarach miejskich, podjęto próbę podsumowanie wyników tych prac oraz zebranej dokumentacji.
„Obrządek pogrzebowy ludności kultury pomorskiej”; Tadeusz Malinowski, Ossolineum, Wrocław – Warszawa – Kraków 1969, 249 stron
Niniejsza publikacja podejmuje problematykę obrządku pogrzebowego ludności kultury pomorskiej w Polsce. Autor dokonuje wnikliwej interpretacji etnologicznej obrządku pogrzebowego ludności kultury pomorskiej. Dokonuje również wyczerpującej analizy tego zjawiska na tle zwyczajów pogrzebowych innych kultur archeologicznych, przy szczególnym uwzględnieniu kultury łużyckiej.
„Archeologia Polski wczesnośredniowiecznej”; Andrzej Buko, TRIO, Warszawa 2011, 494 stron
Publikacja stanowi zbiór informacji dotyczących odkryć archeologicznych, związanych z nimi hipotez oraz interpretacji. Tom obejmuje okres od VI do XIII wieku przy czym koncentruje się na wiekach X i XI. Autor opisuje początki państwa polskiego, jak również najstarszych ośrodków miejskich, w kontekście odkryć archeologicznych. Nie zabrakło również omówienia warsztatu pracy archeologa. Książka uzupełniona znakomicie opracowanymi mapami, rysunkami, zdjęciami oraz schematami.
„Pomorze w epoce brązu w świetle dalekosiężnych kontaktów wymiennych”; Zbigniew Bukowski, GTN, Gdańsk 1998, 420 stron
Zaprezentowana w niniejszym opracowaniu problematyka jest przedmiotem zaplanowanych szerszych studiów, od wielu lat realizowanych przeze mnie w Instytucie historii kultury Materialnej PAN w Warszawie, obecnym Instytucie Archeologii i Etnologii PAN. Dotyczą one dalekosiężnych kontaktów wymiennych oraz ich charakteru i znaczenia dla kultury i gospodarki społeczności zamieszkujących w epoce brązu i we wczesnej epoce żelaza międzyrzecza środkowej Łaby, Odry oraz Wisły, z szeroko pojmowanym Południem, głównie zaś z Kotliną Karpacką oraz strefą alpejsko – dunajską.”
Zbigniew Bukowski
„Prahistoria ziem polskich” tom II, III, IV, V; Witold Hensla, Tadeusz Wiślański (red.), Ossolineum, Wrocław – Warszawa – Gdańsk 1979, 452 strony
Publikacja zredagowana została przez największe umysły z zakresu historii i archeologii. Praca ujeta w 5 tomach, z których każdy stanowi opracowanie wycinak okresu pradziejów ziem polskich.
Tom II poświęcony jest okresowi Neolitu. Wyszczególnione i omówione zostały kręgi kulturowe
Tom III stanowi opis wczesnego okresu epoki brązu, starszego okresu epoki brązu na ziemiach polskich oraz kultury trzcińskiej. Praca uzupełniona została także rozważaniami na temat problematyki etnicznej poszczególnych kultur archeologicznych danego okresu.
Tom IV podejmuje tematykę od środkowej epoki brązu do środkowego okresu lateńskiego. Wyszczególnione i omówione zostały poszczególne kultury pradziejowe tego okresu. Dodatkowo tom IV wzbogacono o zagadnienia wytwórczości, wpływów i wymiany, sztuki i zdobnictwa oraz religii.
Tom V stanowi opis kultur archeologicznych późnego okresu lateńskiego i okresy rzymskiego i związanej z tym problematyki osadnictwa, produkcji, konsumpcji, komunikacji, transportu, wymiany, stosunków społecznych czy elementów religii
ETNOGRAFIA
„Rok polski w życiu, tradycji i pieśni” ; Zygmunt Gloger, Print Group, Szczecin 2011, 385 stron
Ilustrowana czterdziestoma rycinami publikacja opisująca zwyczaje i tradycje doroczne, które są podzielone na poszczególne pory roku. Na książkę składają się obok prac autora, liczne utwory i wyjątki innych pisarzy i poetów, dające poznać wszystkie pory roku i ważniejsze momenty życia w obyczajach dorocznych, na tle piśmiennictwa polskiego.
„Haft polski” ; Jadwiga Turska; Wydawnictwo REA, Warszawa 2012, 335 stron
Album jest dziełem kilkunastoletniej, wytężonej pracy, jednocześnie uwieńczeniem dorobku, tym cenniejszym, że prezentuje spontaniczną idee stworzenia dokumentu autentycznej twórczości ludowej. Do tego celu autorka wykorzystała zabytki pochodzące z etnograficznych zbiorów muzeów, zwłaszcza Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie.
HISTORIA
Jedno z fundamentalnych dzieł twórcy współczesnej instrumentologii, stanowi podsumowanie doświadczeń metodologicznych autora oraz próbę zarysowania w możliwie prostej formie historii ukształtowania się i ewolucji instrumentarium od czasów prehistorycznych do współczesnych, wykorzystując bardzo szeroki materiał porównawczy, pochodzący z pięciu kontynentów. Autor korzystał tu z odkryć archeologicznych, kolekcji muzealnych instrumentów i bogatego materiału ikonograficznego – od sumeryjskich pieczęci, przez iluminacje średniowiecznych kodeksów, po obrazy i rzeźby mistrzów epok późniejszych.
„Historia pieniądza na ziemiach polskich”; Adam Dylewski; Carta Blanca, Kraków 2011, 319 stron
„Historia pieniądza na ziemiach polskich” przedstawia dzieje monet i banknotów od czasów, gdy w obiegu znajdowały się importowane pieniądze – greckie, rzymskie, arabskie i zachodnioeuropejskie, przez ciekawy okres, w którym funkcję środka płatniczego pełniły m. in. skórki zwierząt lub metalowe pręty, i moment pojawienia się pierwszych polskich monet oraz banknotów, aż po lata współczesne. Materiał został podzielony na 11 rozdziałów – każdy z nich w zajmujący i przystępny sposób opisuje poszczególne etapy z dziejów emisji pieniądza na ziemiach polskich. Dodatkowym walorem publikacji są liczne zdjęcia i ich opisy zawierające m. in. dane metrologiczne i ciekawostki.
Książka przedstawia historię kształtowania przestrzeni prywatnej i publicznej w okresie 6000 lat. Celem nadrzędnym jest tu ujawnienie nici wzajemnych powiązań, z których można utkać spójną historię. Zamierzone tu są cytaty ze źródeł, pozwalające poznać opinie współczesnych na temat budowli i wnętrz powstających w ich czasach.
„Produkcja i koszty uzbrojenia w Polsce XVI wieku” ; Aleksander Bołdyrew; Neriton, Warszawa 2005, 411 stron
W założeniu niniejsza praca jest kontynuacją pracy Jana Szymczaka pt. Produkcja i koszty uzbrojenia rycerskiego w Polsce XIII-XV w. opublikowanej w 1989 r. Publikacja zawiera bogatą wiedzę z zakresu metod pozyskiwania i przetwórstwa surowców, broni indywidualnej, kosztów uzbrojenia, jak również warsztatów rzemieślniczych produkujących broń.
„Jak czytać wizerunki świętych. Leksykon atrybutów i symboli hagiograficznych”; Józef Marecki, Lucyna Rotter; Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych UNIVERSITAS, Kraków 2009, 849 stron
Publikacja została wydana w formie leksykonu będącego źródłem wiedzy dla badaczy symboliki chrześcijańskiej, dla artystów, hagiografów oraz znawców duchowości chrześcijańskiej. Leksykon jest bardzo pomocny w identyfikacji nieznanych lub bezimiennych świętych oraz poznaniu znaczenia ich atrybutów. W niniejszej publikacji zaprezentowano ponad 1100 wizerunków świętych oraz blisko 400 błogosławionych spośród nieznanej liczby osób wyniesionych na ołtarze w Kościele Zachodnim i Wschodnim.
„Broń wojsk polskich w okresie średniowiecza”; Michał Bogacki; Replika, Zakrzewo 2009, 342 stron
Bogato ilustrowana publikacja dotycząca tematyki broni stosowanej przez wojsko polskie w średniowieczu. Autor nie ograniczył się tylko do opisania kwestii natury bronioznawczej. W książce zawarte zostały również zagadnienia związane z historią uzbrojenia, organizacją zaopatrzenia, jej produkcją oraz kosztami.
„Zamki krzyżackie w Polsce. Szkice z dziejów” ; Mieczysław Haftka; Wydawnictwo Consort, Malbork – Płock 1999, 352 stron
Książka popularyzuje wiedzę o zakonie krzyżackim i jego państwie w Prusach. Autor ukazuje również wybrane, ciekawe – choć częstokrotnie burzliwe – dzieje zamków krzyżackich. Publikacja ilustrowana, wzbogacona o mapy, plany oraz reprodukcje dawnych rycin ukazujących zamki.
„Stare fotografie. Poradnik kolekcjonera” ; Zenon Harasym; Arkady, Warszawa 2005, 280 stron
Doskonała pozycja książkowa z zakresu technologii fotograficznej jak również historii fotografii. Autor skoncentrował swoją uwagę na pierwszych stu latach rozwoju fotografii, przy szczególnym uwzględnieniu fotografii XIX wiecznej. Książka obejmuje różne ujęcia tematu. Nie zabrakło również opracowania różnych technik fotograficznych oraz najpopularniejszych wśród kolekcjonerów dziedzin zastosowań. Książka stanowi doskonały przewodnik po dziedzinie fotografii zarówno dla kolekcjonerów jak i pasjonatów fotografii.
„Albert Lipczinski 1876 – 1974”; Katalog powystawowy, Muzeum Narodowe w Gdańsku, 2011, 155 stron
Katalog towarzyszący wystawie „Albert Lipczynski 1876 – 1974”. Publikacja warta uwagi ze względu na postać samego Lipczynskiego, który urodził się w Lęborku. Katalog jest bogato ilustrowany, poszczególne fotografie mają wyczerpujące opisy.
„Średniowieczny dwór rycerski w Polsce. Wizerunek archeologiczny”; Anna Marciniak – Kajzer, UE, Łódź 2011, 510 stron
Autorka podjęła próbę odtworzenia wizerunku średniowiecznego dworu rycerskiego w Polsce, posługując się metodyką archeologii historycznej. Publikacja porusza tematykę wyglądu zabudowy, wyposażenia wnętrz i przedmiotów kultury materialnej używanych na co dzień przez mieszkańców dworu, bazując na badaniach archeologicznych.
„Ludzie średniowiecza”; Robert Fossier, WAM, Kraków 2009, 393 strony
Napisana przez wybitnego historyka, profesora Sorbony Roberta Fossiera monografia podejmuje problematykę człowieka w społeczeństwie średniowiecznym.
„Starałem się prześledzić życie bardzo prostych ludzi, ich codzienne troski i przede wszystkim problemy materialne (…) Jestem przekonany, że „ludzie średniowiecza” to my.” – twierdzi autor.
HISTORIA POMORZA (regionalna)
„Historia Kaszubów w dziejach Pomorza”, tom I, Czasy średniowieczne; Gerard Labuda; Instytut Kaszubski w Gdańsku, Gdańsk 2006, 535 stron.
Jest to znakomicie opracowana synteza analityczna historii Kaszubów stworzona na bazie „faktów źródłowych.” Autor skupia się na dziejach społeczno-gospodarczych oraz politycznych. Całość zamyka się w ramach średniowiecza.
„Szkice z kaszubszczyzny”; Hanna Popowska – Taborska; Instytut Kaszubski, Gdańsk 2006, 387 stron
Na trzeci tom „Szkiców z kaszubszczyzny” składa się 49 prac publikowanych w znacznym odstępie czasowym. Książka stanowi kontynuację „Szkiców z kaszubszczyzny” wydanych w 1987 oraz w 1998 roku. Prace zawarte w trzecim tomie przedstawione zostały w czterech rozdziałach noszących tytuły: Dzieje badań, Dzieje języka, Zabytki, Etymologie. Publikacja opatrzona jest Indeksem wyrazów i form kaszubskich – znakomitym i pomocnym źródłem dla leksykografów i etymologów.
„Pomerania. Kronika pomorska z XVI wieku”,Tom I (Ksiega 1 i 2), Thomas Kantzow; Uniwersytet Szczeciński, Archiwum Państwowe w Szczecinie, Szczecin 2005, 588 stron
Przedkładany tekst „Pomeranii” Thomasa Kantzowa jest pierwszym całościowym polski przekładem kroniki opartym na niemieckim wydaniu Georga Gaebla z 1908 r. Kronika opracowana została przez sekretarza książąt pomorskich Jerzego I, Barnima IX i Filipa I. Publikacja zaopatrzona w obszerny aparat naukowy profesorów Edwarda Rymara i Tadeusza Białeckiego.
„Śladami żydowskimi po Kaszubach. Przewodnik”; Mirosława Borzyszkowska – Szewczyk (red.); Instytut Kaszubski, Gdańsk 2010, 448 stron
Książka jest efektem programu „Geschichtswerkstatt Europa” oraz współpracy Fundacji „Pamięć, Odpowiedzialność, Przyszłość” oraz Fundacji imienia Roberta Bosha. Niniejsza publikacja stanowi niejako dokumentacje badawczą z zakresu dziejów żydowskich mieszkańców Kaszub opartą na podstawie informacji zgromadzonych w źródłach, wnikliwych źródeł historyków oraz ustnych relacji świadków. Książka wydana w formie przewodnika stanowi wersje dwujęzyczną.
„Społeczeństwo i państwo gdańsko – pomorskie w XII i XIII wieku”; Władysław Łęga; Instytut Zachodni, Poznań 1956, 307 stron
Jedna z wielu książek doskonałego badacza historii, archeologa i krajoznawcy księdza Władysława Łęgi. Publikacja traktuje o strukturze społecznej i państwowej księstwa gdańsko – pomorskiego. Autor wnikliwie analizuje problematykę badawczą, uwarstwienia społeczeństwa, jak również tematykę ustroju państwowego księstwa.
„Geschichte der Lande Lauenburg und Bütow”, theil I i II, Reinhold Cramer; Elibron Classics, 2007
Reprint niemieckojęzycznej pozycji książkowej wydanej w 1858 roku. Książka zawiera historię ziem lęborskiej i bytowskiej rozpoczynając od pierwszych wzmianek dotyczących tych terenów, a kończąc na XIX wieku. Na historię ziemi lęborsko – bytowskiej składają się dwie części: pierwsza poświęcona jest ziemi bytowskiej, druga dotyczy historii ziemi lęborskiej. Książka godna polecenia dla historyków, badaczy historii regionalnej, studentów czy pasjonatów tematu.
„Pommersche Urgeschichte in Bildern”, tom I I II, Otto Kunkel; Leon Sauniers Buchhandlung Stettin, 1931
Unikatowa pozycja książkowa opisująca prehistorię Pomorza. Książka niemieckojęzyczna, składająca się z dwóch części. Pierwsza część przedstawia tablice ze zdjęciami najciekawszych zabytków archeologicznych odkrytych na terenach pomorskich. Druga część stanowi uzupełnienie tekstowe do części fotograficznej. Doskonała literatura z zakresu archeologii Pomorza.
„Pomorze wczoraj – dziś – jutro. Miasta i miasteczka pomorskie”, red. Arleta Majewska, Stargard – Pruszcz Gdański 2010, 389 stron
Niniejsza publikacja stanowi pokłosie konferencji naukowej pt. "Pomorze wczoraj - dziś - jutro. Miasta i miasteczka pomorskie", która odbyła się w dniach 4-5 czerwca 2009 roku w Stargardzkim Centrum Kultury. W niniejszej publikacji znalazły się artykuły dotyczące archeologii, historii, historii sztuki, literaturoznawstwa i językoznawstwa. Większość z prezentowanych prac ma charakter przyczynkarski i stanowi punkt wyjścia dla kolejnych badań oraz wytycza kierunek dalszych studiów
„Władztwo Polski nad Lęborkiem i Bytowem”; Wojciech Kostuś, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław 1954, 139 stron
Publikacja porusza tematykę ziem lęborskiej i bytowskiej obejmując okres od końca XIV w. do czasów I rozbioru Polski. Praca ma charakter studium historycznego. Opracowaniu szerszemu jest poddany okres od wojny trzynastoletniej do traktatu bydgoskiego, przy szczególnym uwzględnieniu podstaw prawnych regulujących stosunek ziem lęborskiej i bytowskiej do Polski.
„Roczniki Towarzystwa Naukowego w Toruniu. Rocznik XXIX – XXXI. Dzieje Prus Królewskich, część II. Pomorze i ziemia chełmińska 1309 – 1380”; Towarzystwo Naukowe, Toruń 1924, 367 stron
TNT działa prawie od 130 lat, badając i dokumentując polskość ziemi pomorskiej. Prowadząc ustawiczne prace badawcze, popularyzuje wiedzę dotyczącą Pomorza. Eksponowany tu egzemplarz wydany w 1925 roku, oprócz innych zagadnień, porusza także tematykę ludnościową okolic Lęborka, Pucka i Gdańska, w kontekście tablic woskowych z Kopenhagi i Gdańska.
